Xiisadda Suudaan: Isbeddelka Milatari, Musiibada Bani’aadanimo iyo Dhaqdhaqaaqyada Dibloomaasiyadeed
Dagaalka u dhexeeya Ciidanka Milatariga Suudaan iyo Kooxda Gurmadka Degdegga ah (RSF) ayaa galaya sannadkii 4-aad, xaaladduna way sii cakiran tahay.
Iyadoo dagaalka sokeeye ee Jamhuuriyadda Suudaan uu galayo sannadkii afaraad, xaaladda dalka ayaa isu beddeshay mid kamid ah dhibaatooyinka bani’aadanimo iyo amni ee ugu culus qaaradda Afrika iyo guud ahaan caalamka. Colaadda, oo markii hore ku koobnayd loolan awoodeed, ayaa hadda yeelatay waji cusub oo leh cabbirro goboleed iyo adeegsiga hub casri ah oo beddelay miisaanka awoodda dhulka.
1. Isbeddelka Miisaanka Awoodda ee Koonfurta Kordofan
Xaaladda milatari ee gobolka Koonfurta Kordofan ayaa maraysa meel halis ah kadib markii Ciidamada Gurmadka Degdegga ah (RSF) ay la wareegeen gacan-ku-haynta deegaanka istiraatiijiga ah ee Berno. Tallaabadan ayaa keentay:
Go’doominta Magaalooyinka Waaweyn: Magaalooyinka Kadugli iyo Dilling ayaa hadda ku jira go’doon adag, iyadoo ciidamada RSF oo kaashanaya kooxda SPLM-N ay jarayaan khadadka saadka.
Gelitaanka Hubka Casriga ah: Warbixinnada sirdoonka milatariga ayaa xaqiijinaya in RSF ay adeegsanayso diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee nooca CH-95, kuwaas oo awood u leh inay burburiyaan bartilmaameedyo fog, kana shaqeeyaan deegaannada aan lahayn raadaarada caadiga ah.
Jawaabta Ciidanka Qaranka (SAF): Ciidanka Cirka ee Suudaan ayaa qaaday duqeymo culus oo lagu beegsanayo saldhigyada RSF, iyadoo dhanka kalena laga soo sheegayo in difaaca cirka ee SAF uu magaalada El-Obeid ku soo riday diyaaradaha drones-ka ee cadowga.
Khubarada milatariga, sida Kornayl Xaatim Al-Fallaxi, ayaa ka digaya in haddii aan la helin gurmad degdeg ah iyo hawlgal milatari oo ballaaran, ay suurtagal tahay in gobolka Kordofan uu gebi ahaanba gacanta ka baxo, taas oo halis ku ah amniga guud ee dalka.
2. Xaaladda Bani’aadanimo: "Musiibo Aan Hore Loo Arag"
Sida ay sheegtay Qaramada Midoobay, Suudaan waxay wajahaysaa dhibaatada barakac ee ugu weyn caalamka maanta. Xogta rasmiga ah waxay muujinaysaa tirooyin naxdin leh:
Tirada Barakacayaasha: Waxaa dalka gudihiisa iyo dibaddiisaba ku barakacay in ka badan 14 milyan oo qof.
Sugnaan la'aanta Cuntada: Qiyaastii 21.2 milyan oo qof (ku dhawaad nus dadka dalka) ayaa wajahaya cunto yari baahsan iyo macaluul, gaar ahaan gobollada colaaddu ka jirto.
Burburka Adeegyada: Nidaamkii caafimaadka ayaa ku dhowaad burburay, iyadoo ay jiraan warbixinno la xiriira dillaaca cudurka Daacuunka iyo nafaqo-xumo baahsan oo haysata carruurta iyo haweenka ka soo qaxay deegaanka Heglig.
Hay’adda Socdaalka Adduunka (IOM) ayaa ka digtay in haddii dagaalka Kadugli uu sii socdo, ay dhici karto in 100,000 oo qof oo hor leh ay barakacaan maalmaha soo socda.
3. Dhaqdhaqaaqa Siyaasadeed: "Khadka Cas" ee Masar
Dhinaca siyaasadda, booqashadii Guddoomiyaha Golaha Sare ee Suudaan, Jeneral Cabdifataax Al-Burhan, uu ku tagay Qaahira ayaa xambaarsan farriin culus. Madaxweynaha Masar, Cabdifataax Al-Sisi, ayaa cadeeyay mowqifka adag ee dowladdiisa:
Midnimada Dhulalka: Masar waxay u aragtaa "Khad Cas" (Red Line) wax kasta oo wax u dhimaya midnimada iyo madax-bannaanida dhulalka Suudaan.
Diidmada Maamullada Is-barbaryaaca: Qaahira waxay si cad u diidday aqoonsiga ururro ama maamullo aan sharci ahayn oo la sameeyo, iyadoo xoojinaysa taageerada hay'adaha dowliga ah ee rasmigaa.
Amniga Qaranka: Masar waxay ku nuuxnuuxsatay in amniga Suudaan uu yahay qayb kamid ah amniga qaranka Masar, ayna xaq u leedahay inay qaaddo tallaabo kasta oo lagama maarmaan ah si loo ilaaliyo xasilloonida.
Dhinaca kale, waxaa jira cadaadis caalami ah oo ka imaanaya Maraykanka, iyadoo maamulka Washington uu ku baaqayo xabad-joojin bini'aadantinimo si loo badbaadiyo malaayiinta qof ee khatarta ku jira.
Xaaladda Suudaan ma ahan kaliya dagaal sokeeye, balse waa mashruuc siyaasadeed oo halis ku ah jiritaanka qarannimada Suudaan. Iyadoo ciidanka qaranku uu wajahayo caqabado dhanka saadka ah (logistics) iyo tiknoolajiyadda casriga ah ee kooxda RSF, haddana taageerada gobolka iyo midda caalamiga ah ayaa noqon karta furaha xalka haddii si dhab ah loo hirgeliyo.
Mustaqbalka dhow, indhuhu waxay saaran yihiin sida ay ciidanka SAF u jebin karaan go'doominta Kordofan iyo saamaynta ay yeelan doonto dadaallada dibloomaasiyadeed ee Masar iyo Maraykanka.
Xigasho: Al Jazeera, Anadolu Agency.