Iskaashiga Istiraatiijiga ah ee Kalluumeysiga Soomaaliya iyo Turkiga
Iskaashiga OYAK iyo Dhismaha 'Som-Turk': Hannaanka Cusub ee Lagu Maamulayo Shatiyada, Lagu Horumarinayo Kaabayaasha, Laguna Sugayo Amniga iyo Madaxbannaanida Kheyraadka Badda.
Heshiis iskaashi oo istiraatiiji ah oo dhanka kalluumeysiga ah ayaa Salaasadii la soo dhaafay ka dhacay caasimadda Turkiga ee Ankara, kaas oo dhex maray Wasaaradda Kalluumeysiga iyo Dhaqaalaha Buluugga ah ee Soomaaliya iyo Hay’adda Gargaarka Ciidamada Turkiga ee loo yaqaanno "OYAK". Munaasabadda saxiixa heshiiskan ayaa waxaa goobjoog ka ahaa mas'uuliyiin sar-sare oo ka tirsan labada dal, oo ay kamid yihiin Wasiirka Gaashaandhigga Turkiga Yaşar Güler, Wasiirka Dekedaha iyo Gaadiidka Badda ee Soomaaliya Cabdulqaadir Maxamed Nuur, iyo Wasiirka Kalluumeysiga iyo Dhaqaalaha Buluugga ah ee Soomaaliya Axmed Xasan Aadan. Sidoo kale, waxaa goobta ku sugnaa Taliyaha Guud ee Ciidamada Turkiga Selçuk Bayraktaroğlu, Guddoomiyaha Golaha Maamulka OYAK Zekai Aksakallı, iyo Agaasimaha Guud ee OYAK Murat Yalçıntaş.
Wasiirka Kalluumeysiga iyo Dhaqaalaha Buluugga ah ee Soomaaliya, Axmed Xasan Aadan, oo wareysi siiyay Wakaaladda Anadolu, ayaa sharraxaad ka bixiyay muhiimadda heshiiskan, isagoo sheegay inuu yahay iskaashi istiraatiiji ah oo marka hore lala yeeshay dowladda Turkiga, marka xigtana lala galay shirkadda OYAK. Wasiirku wuxuu carrabka ku adkeeyay in heshiiskani uu gacan weyn ka geysan doono taageeridda dhaqaalaha Soomaaliya iyo aasaasidda hannan iskaashi dhaqaale oo joogto ah oo u dhexeeya labada dhinac, taas oo ahmiyad gaar ah u leh horumarinta xiriirka dhaqaale ee labada dal.
Marka laga hadlayo hannaanka bixinta shatiyada ee heshiiskan, Wasiir Aadan wuxuu caddeeyay in heshiisku uu salka ku hayo sharciga kalluumeysiga ee Soomaaliya. Wuxuu tilmaamay in dhammaan shatiyada lagu nidaamin doono shirkad wadaag ah oo la yiraahdo "Som-Turk", taas oo u dhexaysa Turkiga iyo Soomaaliya. Si kastaba ha ahaatee, Wasiirku wuxuu si cad u sheegay in fulinta, kormeerka, dabagalka, iyo bixinta oggolaanshaha kama dambaysta ah ay awood u leedahay Wasaaradda Kalluumeysiga iyo Dhaqaalaha Buluugga ah oo qura. Hannaankan ayaa la filayaa inuu xoojiyo nidaamyada hay'adaha gudaha, isla markaana uu horumariyo hababka codsashada shatiyada ee shirkadaha maxalliga ah iyo kuwa caalamiga ahba iyadoo la sii marayo shirkadda Som-Turk.
Ujeeddooyinka heshiiska ayaa waxaa kamid ah in si dhexe, waara, oo diiwaangashan loo maamulo howlaha kalluumeysiga Soomaaliya. Shirkadda cusub ee Som-Turk ayaa mas'uul ka noqon doonta maamulka dhammaan habraacyada shatiyada ee la xiriira howlaha kalluumeysiga ee Aagga Dhaqaalaha Gaarka ah (EEZ) ee Soomaaliya, iyadoo si gaar ah awood ugu leh soo saarista shatiyadaas. Heshiiskan ayaa sidoo kale la filayaa inuu furo bog cusub oo iskaashi dhaqaale ah, kaas oo saamayn togan ku yeelan doona shucuubta Soomaaliya iyo Turkiga, isla markaana abuuri doona fursado shaqo iyadoo loo marayo horumarinta kaabayaasha waaxda kalluumeysiga.
Dhinaca amniga iyo ilaalinta kheyraadka, Wasiirku wuxuu xaqiijiyay in iskaashigani uu gacan ka geysan doono ilaalinta kheyraadka badda ee Soomaaliya si waara iyo la-dagaallanka kalluumeysiga sharci-darrada ah ee kusoo badanaya Badweynta Hindiya. Waxaa intaas dheer, heshiisku wuxuu kor u qaadayaa awoodda Soomaaliya ay u leedahay inay kormeerto xeebaheeda, maamusho biyaheeda dhuleed, oo ay ilaashato kheyraadkeeda dhaqaale. Ugu dambayntii, heshiiskani wuxuu u ogolaanayaa waaxda kalluumeysiga ee Turkiga inay galaangal u yeelato biyaha Soomaaliya, kuwaas oo lagu tiriyaa inay kamid yihiin kuwa ugu hodansan adduunka xagga kheyraadka kalluunka, iyadoo la xaqiijinayo ka faa'iidaysi waara oo mas'uuliyad ku dhisan.
Xigasho: Wakaaladda Wararka ee Anadolu (Anadolu Agency).